De kracht van verbeelding

Thuis in alle genres

In haar werkruimte heeft Trees voor verschillende genres, verschillende boekenkasten staan. Van kinderboek tot poëzie, van graphic novel tot geschreven literatuur, hier is van alles te vinden. Deze boeken vormen de basis van haar werk.

"Het is vooral belangrijk om te kijken hoe een boek aansluit op iemands belevingswereld. Soms moet je een tekst toegankelijk maken, door deze bijvoorbeeld voor kinderen te 'kraken'. Neem bepaalde stukken met ze door en help ze om het te duiden of ga samen op onderzoek uit.” zegt Trees.

Ook jongeren brengt zij met verschillende soorten boeken en verhalen in contact. “Ik heb in een CKV-klas het boek Sapiens als onderzoeksobject gebruikt. We hebben dezelfde passage uit het kinderboek, de graphic novel en het oorspronkelijke boek naast elkaar gelegd. Daarna bespraken we onze bevindingen." zegt Trees. "Hierin was de waarde van de graphic novel goed terug te zien. Het beeld vertelt mee aan het verhaal. Het maakt de tekst beknopter en begrijpelijker en zet de leerlingen tegelijkertijd aan het denken. Uiteindelijk werden ze daardoor nieuwsgierig en wilden ze alle varianten graag verder lezen."

Stillezen en voorlezen

"In het basisonderwijs begin ik een lesdag met 15 minuten stillezen" vertelt Trees. "Het geeft leerlingen de ruimte om even in zichzelf te keren. Bovendien wordt lezen zo normaal. Soms is een klas heel onrustig, dan ga ik zelf vaak voorlezen. Ik probeer de aandacht vast te houden door het verhaal dramatisch te maken, mijn handen te gebruiken en te spelen met mijn stemvolume. Wat ik ook wel doe, is dat ik bijpassende beelden op het bord laat zien, waardoor de leerlingen ook iets hebben om naar te kijken. Ze kunnen het verhaal hieraan linken en het helpt ze om verder te visualiseren."

Zien en bedenken

Beeld en taal worden in de lessen van Trees vaak verbonden. Hoe ziet dit verhaal er voor jou uit? Hoe zou je deze tekst vertalen naar een stripverhaal? Of naar een liedje? "Ik nodig leerlingen uit om een mix van beeld en taal te maken. Het prikkelt ze wanneer ze zelf iets mogen maken in een bepaald thema. Door ze te helpen in het divergeren en convergeren en vervolgens met elkaar in gesprek te gaan over wat er gemaakt is, zie je dat leerlingen ook anders over elkaars verhalen na gaan denken. Oh, heb jij dat zo getekend, gebouwd of geschreven? Ik heb dat zo gedaan. Het opent het perspectief dat iedereen op een eigen manier kijkt en dingen interpreteert. Zoals ook het filosofisch gesprek in de klas dat perspectief daarvoor al opende."

Ruimte voor filosofie

Met haar kennis van filosofie steekt Trees haar lessen en workshops vaak net iets anders in dan haar collega's. Zij nodigt mensen actief uit om een thema te onderzoeken. "Neem bijvoorbeeld dodenherdenking" zegt Trees. "Je kunt je afvragen wat is herdenken? Wat betekent dit voor mij? Vind ik dit belangrijk? Heb ik iets te herdenken? Voeg al je aantekeningen samen en ga verder op datgene wat je het meeste raakt. Zoek de gelaagdheid, het reliëf."

Door haar uitnodiging om zelfstandig te denken ontdek je in de workshops en lessen van Trees al snel hoeveel beelden en associaties opgeroepen kunnen worden door woorden, thema's en verhalen. "Je kunt dit ook in je eigen lessen toepassen. Neem kinderen mee in een bepaald thema en kijk wat zij hier allemaal voor associaties bij hebben. Vervolgens is het aan jou als leerkracht of begeleider om aandachtig te luisteren naar wat er speelt in een klas of een groep. Daar kun je over in gesprek gaan, waarbij je er wel voor open moet staan om met de kinderen mee te bewegen. Je moet je les of workshop durven omgooien als de situatie daarom vraagt" zegt Trees. "Juist daardoor ontstaan situaties die blijven hangen, die verbinden en waar je later weer op voort kunt borduren."

Meer weten over Woord in Uitvoering? Klik hier!