Bouw titelkennis op met de tips van Langlevelezen!
Wie denkt dat je meteen een expert moet zijn om met boeken aan de slag te gaan, heeft het mis. Anne van Mechelen, oprichtster van onze nieuwe partner Langlevelezen, laat weten dat je ook klein kunt beginnen. “Docenten voelen vaak de druk om veel te lezen en een grote titelkennis te hebben. Natuurlijk is het fijn om de boeken te kennen, maar je mag best wat milder voor jezelf zijn als je net begint.” zegt zij. “Start klein. Zoek een boek dat je aanspreekt in een bepaald thema of kijk naar de verschillende typen boeken, zoals informatieve boeken, korte verhalen of poëzie, waar je steeds een stukje uit voor kunt lezen. Vanuit daar kun je jouw kennis langzaam uitbreiden.”
Het boek als uitgangspunt
Voor Anne is het vooral belangrijk om literatuur toegankelijk te maken. Niet alleen voor kinderen, maar juist ook voor docenten en pedagogisch medewerkers. Zij maakt dan ook inspiratiekaarten met boeken en werkvormen binnen bepaalde thema’s en neemt regelmatig de dagopening op, die zowel via haar website als Spotify te beluisteren is. Hierin vertelt zij kort over een bepaald boek, zodat jij in een paar minuten tijd weer een beetje extra titelkennis hebt opgebouwd.
Een mooi voorbeeld van een laagdrempelig boek om te gebruiken is voor Anne ‘De dappere ridster’ van Janneke Schotveld. “Dit boek biedt direct aanknopingspunten voor een gesprek. Het gaat in op de vraag hoe je met elkaar omgaat.” zegt Anne. ”Een ander boek dat ik kan aanraden is ‘Het huis van Hopper’ van Yvonne Jagtenberg. Hier heb ik onlangs nog een inspiratiekaart bij gemaakt met tips en werkvormen voor het onderwijs. Zo kun je in een kleuterklas bijvoorbeeld aan de kinderen vragen hoe hun eigen huis eruitziet en kun je met oudere kinderen de kunstenaar zelf leren kennen en ontdekken hoe het huis van deze kunstenaar eruitziet. Door creatief na te denken over werkvormen kun je één prentenboek voor verschillende leeftijden benutten. Hetzelfde geldt voor het boek ‘Als er 100 mensen op de wereld waren’ van Jackie McCann. Zet de kleuters naast elkaar en vraag ze om de kleur haar en ogen met elkaar te vergelijken. In de bovenbouw kun je dit boek meer inhoud geven. Vraag de leerlingen bijvoorbeeld eens of er genoeg eten voor iedereen is en als dat niet zo is, hoe kunnen ze dat dan oplossen? Door boeken en verhalen op verschillende manieren in te zetten, kun je het lezen en het gebruik van boeken steeds toegankelijker maken.”
Zodra zowel het lezen als het gebruik van boeken eigen is geworden zul je zien dat er vanzelf ook ruimte komt voor de minder toegankelijke literatuur. Lezen wordt steeds leuker en je voelt je als lezer steeds meer literair competent.
Werken vanuit een thema
Voor een langere periode werken in een thema geeft je een kader om boeken te zoeken die in de klas of op de kinderopvang gebruikt kunnen worden. Daarbij kun je ook gebruikmaken van bijzondere gebeurtenissen in boekenland. Denk bijvoorbeeld aan de poëzieweek, waarin je bundels kunt gebruiken om steeds een stukje uit voor te lezen. “Plint is daarbij een aanrader, zij hebben dichtbundels in verschillende thema’s. Ook de poëzie van Edward van de Vendel raad ik vaak aan, net als het boek ‘Tintelvlinders en pantoffelhelden’ dat vol staat met gedichten over emoties.”
Ook je eigen interesses en ervaringen kunnen waardevol zijn om uit te putten. “Boeken kunnen je helpen om bepaalde onderwerpen onder de aandacht te brengen of bespreekbaar te maken. Zoek bijvoorbeeld eens een boek, verhaal of gedicht over iets wat je zelf hebt meegemaakt of wat er speelt bij leerlingen en praat er met elkaar over. Maak het persoonlijk, zodat de kinderen er vanzelf meer over willen weten en horen.” zegt Anne. “Bij mij in de klas was er bijvoorbeeld een vader van een leerling overleden. Ik ben de les toen begonnen door een gedicht van Ted van Lieshout voor te lezen en vervolgens zijn we erover in gesprek gegaan. Ik merk dat het indruk maakt en beter beklijft als je literatuur op deze manier kunt koppelen aan de realiteit.”
Daarbij tipt Anne om vooral te vertellen waarom een boek indruk op jou heeft gemaakt. “Juist wanneer ze weten wat een boek voor jou betekent, zijn de kinderen sneller geneigd een bepaald boek op te pakken. Gaat het bijvoorbeeld over een hobby die je hebt? Doet het je aan iets of iemand denken? Is dit een thema dat jij belangrijk vindt? Deel het met de kinderen! Daarbij is het ook heel belangrijk om de boeken tastbaar te maken. Laat ze zien, zorg dat ze in het zicht blijven liggen, nodig kinderen uit om de boeken aan te raken en erin te bladeren, zodat de verhalen voor ze tot leven kunnen komen.”
Je hoeft het niet alleen te doen!
“De kennis van anderen kan je helpen om in korte tijd meer titelkennis op te bouwen.” zegt Anne. “Zorg dat je zo veel mogelijk leesbevorderaars, schrijvers en uitgeverijen gaat volgen via social media. Je hoeft niet zelf alles uit te zoeken, je kunt ook de tips van anderen gebruiken. Recensiewebsites helpen daarbij enorm. Kijk bijvoorbeeld eens naar de website Leesbevordering in de klas, met tiplijsten voor specifieke lezers en een onderverdeling van boeken voor de bovenbouw in thema’s. Bij Boekwijzer kun je een abonnement afsluiten voor tiplijsten met boeken die onlangs zijn verschenen. Vier keer per jaar kun je hier ook een tiplijst met lesideeën bij ontvangen. Ook bieden zij de mogelijkheid om een tiplijst op maat aan te vragen als er een specifieke gebeurtenis is waar je literatuur bij wilt inzetten, zoals rouw, verhuizing, pesten en ga zo maar door. Er is al heel veel beschikbaar, dus ik zou vooral zeggen: maak daar gebruik van.”
Ook Anne kun je natuurlijk volgen voor mooie boekentips, lesideeën en meer! Via haar website en social media blijft zij docenten, pedagogisch medewerkers en mede-leesbevorderaars inspireren. Ben je benieuwd? Maak dan snel eens kennis met haar!